ΟΠΤΙΚΕΣ (Α)ΓΩΝΙΕΣ

Το παρακάτω παράδειγμα θα μας βοηθήσει πολύ:

Ένας σκύλος επιτίθεται σε ένα παιδάκι και το δαγκώνει. Ένας αστυνομικός επεμβαίνει και το σώζει.
Την άλλη μέρα οι φιλοκυβερνητικές εφημερίδες γράφουν:
Η αστυνομία στο πλευρό του πολίτη.
Γενναίος κρατικός λειτουργός, όργανο της τάξεως με αυτοθυσία σώζει αγγελούδι από επίθεση τετράποδου τέρατος

Οι αντίθετες προς την κυβέρνηση εφημερίδες γράφουν:
Κυβερνητικός τραμπούκος κλέβει το ψωμί φτωχού βιοπαλαιστή

Δύο διαφορετικές προσεγγίσεις. Δύο οπτικές γωνίες. Περιγράφουν το ίδιο γεγονός αλλά φιλτραρισμένο από τα πάθη και τις αγωνίες του συντάκτη και φορτωμένο απορρυπαντικό εγκεφάλου.
Αφορμή πήρα από το βιντεάκι του πιτσιρικά οπαδού. Γράφτηκαν κατηγορίες για τον πατέρα, για τον εικονολήπτη, για τον βιντεοκομιστή, για την κοινωνία γενικώς.
Όλα ισχύουν. Μία γνώμη ισχυρή πρέπει να λαμβάνει όλες τις παραμέτρους που επηρεάζουν το γεγονός.
Έχουμε την ικανότητα να βλέπουμε υπό διαφορετικές οπτικές γωνίες?
Σπανίως. Ο κάθε ένας υποστηρίζει (και δεν είναι κακό) την δική του οπτική. Ο κάθε ένας δεν κάνει τον κόπο (και αυτό ΕΙΝΑΙ κακό) να αντιμετωπίσει σφαιρικά ένα γεγονός. Ο καθένας βγάζει βιαστικά συμπεράσματα τα οποία αγγίζουν το θέμα επιφανειακά και σε ορισμένα επίπεδα μόνο.
Το μόνο ασφαλές συμπέρασμα που βγαίνει τελικά, δεν αφορά την ουσία της αφορμής, του γεγονότος που προσπαθούμε να αναλύσουμε, αλλά αφορά τον αναλυτή, τον θεατή, τον αναγνώστη.
Ο δέκτης χρησιμοποιεί το γεγονός, το αντικείμενο για να μιλήσει για τον εαυτό του, για να επιτεθεί, για να προβάλλει τους ισχυρισμούς του, για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά του.
Αυτά μπορεί να είναι η αναγνωσιμότητα, η εκτόνωση του μίσους-ζήλιας του, η υπεράσπιση μιας συμπλεγματικής πράξης του, η ανάδειξη της δικής του ηθικής ως παραδείγματος προς μίμηση, εν τέλει ότι η γνώση του για το τι είναι καλό και κακό αξίζει μεγαλύτερης απήχησης και αποδοχής.
Το συμβάν, το αντικείμενο της συζήτησης έρχεται δεύτερο. Ο άνθρωπος, το υποκείμενο είναι στην κορυφή και δεν μπορεί να αντιληφθεί ότι έχει πάψει να μιλάει για τον πιτσιρικά στο γήπεδο αλλά εκδηλώνει τον ίδιο του τον υποκειμενικό κόσμο αντίληψης, δίχως να λαμβάνει υπόψη αυτήν την υποκειμενικότητά του, τις ατέλειες του, την φτώχια της επιλογής πλευρών προσέγγισης και τέλος την έλλειψη διάθεσης να παραδεχτεί την μονόπλευρη ή έστω, ολιγόπλευρη στάση του για την κατανόηση του θέματος.
Είναι καλό για εμάς να διαχωρίζουμε την αίσθηση που προκαλεί σε εμάς ένα γεγονός από την αίσθηση που προκαλεί σε κάποιον άλλον και να προσπαθούμε να κατανοήσουμε την δικιά του οπτική.
Αυτό προϋποθέτει ότι πρώτα έχουμε κατανοήσει την δικιά μας θέση.
Είναι κακό να εξαρτώνται τα αισθήματά μας με βάση τα αισθήματα του άλλου για το γεγονός.
Σε όλες τις περιπτώσεις πολύ δύσκολα αφήνουμε στην άκρη τις αδυναμίες του εαυτού μας, για να κρίνουμε όσο το δυνατόν ορθότερα.
Τουλάχιστον να στοχεύουμε στο ερέθισμα, στο αντικείμενο, και όχι να το μεταχειριζόμαστε για να επιτεθούμε σε ένα άλλο υποκείμενο που έχει πάνω κάτω τις ίδιες αδυναμίες με εμάς.

Χαράλαμπος Σγουραμάλης