Ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΟΥΔΗΣ ΣΤΟ Υ ΤΟΥ ΔΕΚΕΜΒΡΗ - ΓΕΝΑΡΗ, "15 ΛΕΠΤΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΙΑ ΑΡΚΕΤΑ"...

Ζούμε σε μια εποχή, στην οποία το να γράψει κανείς και να εκφραστεί δημοσίως είναι ευκολότερο σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη χρονική στιγμή στο παρελθόν, κοντινό και πολύ μακρινό. Είτε μέσω του Διαδικτύου είτε μέσω των τηλεοπτικών παραθύρων σχεδόν ο καθένας “απολαμβάνει” πια πολύ περισσότερα από τα δεκαπέντε λεπτά δημοσιότητας, για τα οποία μιλούσε ο Άντι Γουόρχολ σαράντα χρόνια νωρίτερα, το 1968. Πόσο θετική είναι, όμως, αυτή η ελευθερία δημόσιας έκθεσης; Είναι πραγματική ελευθερία ή επίφαση ελευθερίας, που εν τέλει αποβαίνει περιοριστική;
Πέρα από την υπερσύγκεντρωση πληροφοριών που σημειώνεται εδώ και περίπου μια δεκαετία με την πραγματική έκρηξη του Internet έχει αρχίσει να παρατηρείται και μία συσσώρευση απόψεων στη δημόσια σφαίρα. Τα blogs έχουν παίξει σαφώς καταλυτικό ρόλο στο φαινόμενο αυτό, από τη στιγμή που ο καθένας που έχει πρόσβαση στο Διαδίκτυο (δηλαδή η πλειονότητα του Δυτικού Κόσμου) απέχει μονο τρία κλικ από το δημόσιο βήμα, ακριβώς όσα και τα βήματα που απαιτούνται για τη δημιουργία ενός blog. Ωραία, ένα blog δημιουργείται πολύ εύκολα. Από εκεί και πέρα, ποιος το διαβάζει, ποιος του δίνει σημασία, ποιος ελέγχει (με την έννοια της διαστάυρωσης σαφώς και όχι της λογοκρισίας!) το περιεχόμενό του; Είναι ερωτήματα που κανονικά πρέπει να απαντηθούν πριν τη δημιουργία ενός ιστολογίου, κατά το ελληνικότερον. Αντ’ αυτού καθημερινά δημιουργούνται εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, blogs που αφήνονται στην τύχη τους και αναπόφευκτα οδηγούνται αργά ή γρήγορα στο “delete”.
Σαφώς πιο έντονο είναι σήμερα το φαινόμενο με τις δημοφιλέστατες εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης, όπως το facebook. Μέσω αυτών μπορεί κανείς ανά πάσα στιγμή να ενημερώνει τους “φίλους” του- βέβαια, πώς είναι δυνατόν να έχει κανείς 500 και 600 φίλους είναι ένα άλλο θέμα- για το τι κάνει, τι έκανε και τι θα κάνει. Έτσι, συνεχώς και με τη θέλησή του βρίσκεται κανείς εκτεθειμένος λεκτικά και οπτικά. Διότι σίγουρα θα έχετε ακούσει κάποιον να λέει “κάτσε να βγάλω καμιά φωτογραφία να την ανεβάσω στο facebook”. Και μόνο αυτή η έκφραση αρκεί για να αποδείξει πως η σύγχρονη κοινωνία μας έχει υποστεί μία αλλοτρίωση, η οποία μάλιστα έχει περάσει και στο υποσυνείδητό της, στο υποσυνείδητό μας. Όπως πολύ εύστοχα γράφει ο Guy Debord στο περίφημο βιβλίο του “Η κοινωνία του θεάματος”, “Ό,τι υπήρξε άμεσο βίωμα έχει απομακρυνθεί σε μία αναπαράσταση.” Πράγματι, έχουμε φτάσει σε ένα σημείο, όπου δεν βιώνουμε, αλλά καταγράφουμε τις περισσότερες καθημερινές μας στιγμές, για να τις επιδείξουμε λίγο αργότερα...
Από την άλλη και τα ίδια τα ΜΜΕ έχουν αρχίσει να εμπλέκουν τους πολίτες ολοένα και περισσότερο στην παραγωγή της είδησης. Δεν υπάρχει θέμα στα δελτία που να μη συνοδεύεται από ένα ρεπορτάζ με “κεφαλάκια”, όπως αποκαλούνται στη δημοσιογραφική διαλέκτο οι δηλώσεις πολιτών στο δρόμο. Διεθνής οικονομική κρίση, οι τιμές στη λαϊκή, γιατί δε σταμάτησαν αμέσως ο Καρβέλας με την Πάνια, στην Κάτια ή στον Σάκη θα μοιάζει το μωρό, όλα αυτά είναι θέματα που συνοδεύονται κατά την παρουσίασή τους από έντονη παρουσία του κοινού. Το τελευταίο, μάλιστα, έχει εκπαιδευτεί σε μία νοοτροπία, σύμφωνα με την οποία η μόνη του αντίδραση στα προβλήματα της καθημερινότητας του είναι να απευθυνθεί στα media. Αλήθεια, μία στίγμη στην τηλεόραση έχει μεγαλύτερη αξία από έναν συνεχή αγώνα του καθενός ατομικά, αλλά και όλων μαζικά σε μια προσπάθεια να αλλάξουν τα κακώς κείμενα; Στην πραγματικότητα όχι. Απλώς, ο μέσος πολίτης έχει φτάσει να πιστεύει πως αν τα πει στην τηλεόραση, θα έχει εκπληρώσει τον παρεμβατικό του σκοπό. Οι στιγμές στην τηλεόραση και σε όλα τα Μέσα είναι τόσο πολλές και ανακυκλώνοντα τόσο γρήγορα που εν τέλει αυτό που μένει και έχει αντίκτυπο είναι ένα πολύ μικρό πόσοστο απ’ όσα παρουσιάζονται.
Με τη δημόσια έκθεση μιας εμπειρίας, ενός παραπόνου, μιας διαμαρτυρίας, αλλά και της προσωπικότητάς μας της ιδιας δεν κερδίζουμε τίποτα. Ή εν πάσει περιπτώσει σαφώς λιγότερα απ’ όσα νομίζουμε. Γι’ αυτό πρέπει να προσπαθήσουμε να ξαναγίνουμε μία κοινωνία που θα θέλει να δρα και δε θα θέλει απλώς να την παρατηρούν... Κάτι που είναι πολύ δύσκολο, όμως, αν αναλογιστεί κανείς πως όλες οι εξελίξεις στην τεχνολογία και τα Νέα Μέσα στοχεύουν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Επομένως, ας βρούμε τουλάχιστον χρόνο, γιατί τα δεκαπέντε λεπτά δεν είναι πια αρκετά...